Dạy
môn “Công dân và Tổ quốc”, nhưng Tổ quốc tên là gì?
(Nhân
ngày Nhà
giáo nghĩ về việc dạy môn Lịch sử)
Hà
Sĩ Phu
Xuất
thân là một thày giáo phổ thông, rồi
giảng viên đại học, rồi viết về những vấn đề chính trị xã hội, tôi rất
quan tâm
đến cuộc tranh luận quyết liệt về xử lý môn học Lịch sử hiện nay.
Phía
cơ quan chủ quản tức Bộ Giáo dục thì
bảo vệ cho quan điểm cần “tích hợp” môn Lịch sử
chung với 2 môn khác
thành môn học “Công dân và Tổ quốc”, trong khi hầu
hết các trí thức
trong nước, ngoài bộ phận chủ quản nói trên, đều nói rằng làm như vậy
thì
"Thực chất là xoá bỏ môn Lịch sử trong nền giáo dục phổ thông"
, đây “là một việc làm không đúng, cần phải kiên quyết loại
bỏ. Phải nghiên
cứu lại một cách nghiêm túc với sự tham gia trực tiếp của các nhà khoa
học”,
“chương trình này sẽ dẫn đến hệ lụy làm “teo” môn lịch sử
trong trường phổ
thông, lớp trẻ không còn biết sự hy sinh của các bậc tổ tiên để có đất
nước như
ngày hôm nay”…(1)
1/
Ý kiến đã nhiều nhưng nỗi lo
chưa hết
Trên công luận thì ý kiến trái chiều
với Bộ Giáo dục tỏ ra áp đảo, nhưng đừng vội mừng, kinh nghiệm cho biết
trong
cơ chế vận hành hiện nay những ý kiến “trái chiều” dù có tình có lý rõ
ràng, dù
có lợi cho dân cho nước cũng “không là cái đinh gì” khi “Trên” đã quyết
định,
khi đã là chủ trương lớn của ĐCSVN, (và người ta có lý do để nghi ngờ,
nếu điều
này có bàn tay của Trung quốc thì thật khó thoát ra như cái gông 16
chữ vàng
rất êm ả mà tai quái). Vậy tuy đã có rất nhiều lời phân tích
xác đáng song
mối lo ngại bị “teo” dần môn Sử Việt vẫn không được phép nguôi ngoai,
cho tới
khi nào nguyện vọng chính đáng của nhân dân, mà đại diện là giới trí
thức độc
lập, được thành hiện thực.
2/
Ý nghĩa đặc biệt của môn Sử Việt
và môn Sử Đảng:
Ý
nghĩa chung thì đã rõ, mỗi dân tộc
đều “lớn lên thành người” theo một quá trình riêng của dân tộc mình,
quên cái quá khứ cụ thể ấy là lấy đi cái nền phát sinh sinh
của con
người, thì dân tộc ấy như người bị chặt cụt 2 chân, chỉ ngồi trên xe
lăn để
người ta đưa đẩy đi đâu cũng được. Không còn biết mình là ai thì mất
hết sức
mạnh tự thân.
Không
ít người ngộ nhận, tưởng đang cùng
thế giới chia sẻ những giá trị văn minh kỹ thuật hiện đại như nhau thì
có nghĩa
mọi dân tộc đã ngang hàng với nhau. Thực ra, cái tầm vóc NGƯỜI , đẳng
cấp NGƯỜI
tức cái hồn NGƯỜI bên trong vẫn có thể khác nhau nhiều lắm. Tầm
vóc NGƯỜI là
kết quả được tạo ra từ một quá trình lịch sử lâu dài và gắn chặt với
một cộng
đồng xác định gọi là Dân tộc.
Vậy
trong trường hợp cộng đồng dân tộc Việt
Nam,
đặc điểm lịch sử quan trọng nhất là gì?
-
Trong QUÁ KHỨ , VN là một dân tộc thuần
hậu, đã còn nhiều lạc hậu lại phải sống cạnh một nước láng giềng khổng
lồ đầy
tham vọng và thâm hiểm. Nhưng dù có nền văn hóa rất gần nhau mà sau
1000 năm đô
hộ, kẻ khổng lồ gian ác vẫn không đồng hóa được nước nhò này, giang sơn
gấm vóc
Việt Nam vẫn nguyên vẹn. Lịch sử Việt Nam
( gọi tắt là Sử Việt để
phân biệt với môn Sử Đảng) chủ yếu là Lịch sử chống xâm lược
Tàu,
qua đó khẳng định một Dân tộc có sức sống và khả năng thích nghi mãnh
liệt.
-
Nhưng trong Lịch sử HIỆN TẠI tức mấy chục
năm gần đây Việt Nam
gặp một bước ngoặt bất ngờ. Kẻ thù cũ có dịp quay trở lại, nhờ tận dụng
được
một cơ hội mới quý như vàng, đó là Ảo tưởng Cộng sản đã nhốt
chung con sói
và bày hươu vào chung một chuồng, cái chuồng sơn son rất đẹp
có tên “đại
gia đình Xã hội chủ nghĩa, bốn phương Vô sản đều là anh em”.
Đã
là XHCN thì mọi việc cứ do hai ĐCS ngồi
với nhau quyết định, trong đó thế bất lợi luôn thuộc về cái ĐCS nhỏ và
chịu ơn.
Còn nhân dân bị trị thì bị nền CS toàn trị tước hết mọi vũ khí tinh
thần và vật
chất và khóa chặt, không còn điều kiện tối thiểu để tự đứng lên làm một
sự
nghiệp gì. Sự hỗ trợ quốc tế thì bị hạn chế tối đa bởi chủ trương chỉ
đối thoại
song phương, không chấp nhận nước thứ ba can dự và trì hoãn việc kiện
ra Liên
hiệp quốc. Nước nhỏ mà thực hiện ba điều ấy thì khác nào tạo “điều
kiện cần
và đủ để cho địch nhất định thắng-ta nhất định thua” như dọn
cỗ cho kẻ xâm
lược. Giai đoạn Lịch sử ngắn ngủi này là thời gian của Sử
Đảng, tuy được
viết rất hùng tráng song chính là giai đoạn làm cho Việt Nam chịu ơn
Trung
quốc, thất thế trước Bành trướng Đại Hán và rước họ trở lại.
Nay
trước vận nước lâm nguy, đúng lúc phải
tăng cường Sử Việt để sống lại tinh thần Thoát
Trung, và sửa những sai
lầm của giai đoạn Sử Đảng đã giúp Đại Hán cơ hội
trở lại thì giới cầm
quyền Việt Nam đã khéo léo làm toàn những điều ngược lại: lấy cớ “giảm
tải cho
học sinh” để giảm dần Sử Việt truyền thống, đồng
thời tăng cường môn Sử
Đảng bằng mọi phương tiện, thử hỏi như vậy thì có lợi cho
giặc hay có lợi
cho dân tộc ta? Nếu có một tên Thái thú Tàu thì nó cũng chỉ mong làm
được như
vậy.
Còn
nhớ hồi ông Lê Khả Khiêu đang làm Tổng
Bí thư, có đoàn đại biểu Trung quốc sang thăm, trao đổi về những vấn đề
lý
luận. Phía Việt Nam
nói ĐCS Trung quốc đảm nhiệm phần lý luận, VN chỉ nhiều kinh nghiệm
thực hành. Phía
Trung quốc nói VN cần sửa lại Lịch sử của mình !
Theo
ý Trung Quốc, Việt Nam
chỉ là “đứa
con hoang” cần trở về với mẹ thì những trang sử oanh liệt
chống ngoại xâm
của Lê Lợi, Hưng Đạo, Quang Trung…chẳng qua chỉ còn là những
vụ phản loạn
của địa phương, như bọn giặc có nổi lên chống lại chính quyền Trung
ương chứ có
gì khác?
Ảnh: Thí sinh
thi Sử, một mình một hội đồng thi!
Dã
tâm gian ác của giặc Bành trướng Đại Hán
đã nằm trong gien của họ, đấy là việc của họ. Nhưng những người cùng
được mang
dòng máu Việt của những anh hùng cứu quốc trong Sử Việt mà nay bị cái “đại
cục Ý thức hệ đầy lợi quyền lừa đảo” cuốn đi, cúi mặt làm tay
sai, làm nhục
tổ tiên thì sao mà tha cho được? Họ chỉ lo cho Đại Hán khi thấy tâm lý
người
Việt ghét xâm lược Tàu, họ hứa với Tàu sẽ đàn áp những cuộc biểu tình
yêu nước,
họ hứa sẽ sửa những trang lịch sử oanh liệt chống giặc Tàu…Chương trình
“tích
hợp” môn lịch sử kiểu này khác nào tiếp tục triển khai mật ước phục vụ
ý đồ của
giặc xâm lăng? Liệu có oan không, khi nhớ rằng ông Bộ trưởng bảo vệ cái
đề án
xóa nhòa môn Sử Việt này cũng chính là người mấy năm trước đã ra lệnh
cấm học
sinh sinh viên tham gia biểu tình yêu nước đấy! Chẳng có gì là ngẫu
nhiên
cả.
3/
Tích hợp thành môn “Công dân và Tổ
quốc” gây hiệu quả tốt hay xấu?
-
Tích hợp kiểu này, môn Sử Việt sẽ
bị phá nát
Có
sự tích hợp là tốt, có sự tích hợp là
xấu, tùy theo tính chất và tương tác của các môn hợp phần.
Ts.
Vũ Thị Phương Anh cho biết khi giảng về
chủ đề "người dân tộc thiểu số ở VN", trong đó tích
hợp luôn
cả lịch sử, cả địa lý, và cả văn hóa vào nữa. Đó là ví dụ về sự tích
hợp tốt
làm tăng hiệu quả. Sự tích hợp có nhiều mức độ, có khi chỉ cần bổ sung
hay minh
họa bằng những bài đọc thêm kẻm theo bài chính.
Nhưng sự tích hợp môn Sử Việt với hai
môn Giáo dục
công dân và An ninh quốc phòng cho ta ví dụ ngược lại, nó sẽ
“phá nát” môn Sử Việt (như lời GS Đỗ Thanh Bình
- nguyên Chủ nhiệm khoa Lịch sử, Trường ĐH Sư phạm Hà Nội). Bản thân môn Lịch sử (Sử
Việt) với tư cách là một khoa học và ổn định, nhưng hiện nay đã bị
nhiễm “tính
Đảng”, bị chính trị hóa khá nhiều rồi (và đó là một nguyên nhân khiến
môn Lịch
sử bị áp đặt và khô khan), đã thế bây giờ lại ghép vào hai
môn Giáo
dục công dân và An ninh quốc
phòng là hai môn gắn chặt với thể chế
chính trị
trước mắt, chứa đầy “đảng tính” là yếu tố chính trị nhất thời, thì Lịch
sử sẽ
bị băm nát và biến tính ra sao, thiết nghĩ
có thể biết trước.
Nếu chỉ vì
tâm lý học sinh chán môn Sử mà phải tinh giảm thì còn đâu là
chuẩn mực sư phạm? Lỗi không ở học sinh, không ở bản thân môn học, mà ở
nội
dung áp đặt chủ quan vô lý và người truyền đạt vô
hồn.
- Vướng ngay từ cái tên môn học
Việc “tích
hợp” môn Sử Việt này vào một môn chung bị vướng ngay từ cái
tên của môn chung đó: Công
dân và Tổ quốc! Tổ
quốc
tên là gì vậy? Người dân Việt nào cũng hiểu đây là Tổ quốc Việt Nam,
thế thôi.
Nhưng xin thưa không phải thế, ĐCSVN đã đổi tên chính thức cho Tổ quốc
là Tổ quốc Việt
Nam Xã hội chủ nghĩa, nhiều khi
chỉ
gọi tắt là Tổ
quốc Xã hội chủ nghĩa. Tổ quốc có
kèm một tính ngữ để định hướng, để đừng lầm với cái Tổ quốc cổ truyền.
Tổ quốc
cũng phải mang “tính Đảng”, phải chính
trị hóa.
Trong bài ”Đôi điều suy nghĩ của
một công dân” (1993) tôi đã viết như sau:
“Vượt lên trên mọi sự tranh giành
giai cấp, vượt qua mọi thể chế, Tổ quốc chúng ta bao giờ cũng là Tỏ
quốc Việt Nam
thôi!
Ta gọi những đồng bào ta ở nước ngoài muốn đem sức người sức của về
xây dựng đất nước là 'Việt kiều yêu nước' nhưng họ có yêu Chủ nghĩa Xã
hội đâu?
Nếu ta chuyển cả Tổ quốc thành 'Tổ quốc Xã hội chủ nghĩa' thì những
đồng bào yêu
nước ấy còn đâu nước để mà yêu? Tôi tin rằng sẽ có ngày chúng
ta làm lễ trả
lại 'tên khai sinh' cho Tổ quốc là Tổ quốc Việt Nam, thì sức mạnh của
Người sễ
tăng lên gấp bội, những con dân nước Việt sẽ rưng rưng nước mắt, nắm
chặt lấy
tay nhau mà reo hò.”
- Phẩm chất người thày quyết định hiệu quả môn
học
Tổng số tiết
dạy tất nhiên là một yếu tố quan trọng nhưng nội dung
giảng dạy và phẩm chất người thày quan trọng hơn nhiều. Nội dung môn
học thì đã
như trên phân tích. Phẩm chất người thày thì sao? Bên cạnh phương pháp,
kỹ năng
truyền đạt thì quan điểm, tư tưởng, nhiệt tâm và nhân cách của người
thày là
yếu tố quyết định. Người
thày hiện nay ra sao, họ phải
là những “cán bộ giáo dục của Đảng”, phẩm chất đầu tiên là không được
có ý kiến
khác với Đảng, nếu có sẽ bị loại trừ ngay. Nhà trường
là nơi bị
quản lý chính trị rất chặt, trong những trí thức có tư tưởng dân chủ
tiến bộ,
dám lên tiếng phản biện lâu nay hỏi có được mấy người là các nhà giáo?
Các nhà
giáo bị nhiễm độc CS (một cách tự nguyện hay bắt buộc) lại đứng trên
bục, giảng
cái gọi là môn Lịch sữ đã “tích hợp” bị nhiễm độc nặng nề thì nạn nhân
là những
người bị nuốt những thức ăn tinh thần độc hại đó là những con em chúng
ta,
những chủ nhân tương lai của đất nước sẽ bị nhiễm độc hàng loạt, sẽ
chết từ từ
cả về trí tuệ và tâm hồn, đến lượt họ lại thành những người thày đi
gieo chất
độc thì xã hội chỉ còn là con thuyền lạc bến, buông trôi theo mật ước
Thành Đô.
***
Để
dứt lời, xin các thày giáo
cô giáo, những đồng nghiệp của tôi miễn thứ cho tôi nếu có những lời
làm quá
đau lòng đồng nghiệp trước cái “đại cục” nhức nhối cho tương lai của
giống nòi
mình. Nhưng cũng thật mừng trong cuộc tranh luận về môn Sử Việt này,
nhiều thày
giáo cô giáo đã không thể im lặng, đã lên tiếng phản biện quyết liệt.
Thương
trò, thương mình và thương Dân tộc. Xin trích lời của Phó Gíáo Sư Vũ
Quang Hiển
(Khoa Lịch sử, Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà
Nội)
làm một ví dụ:
“ Cắt ghép và xuyên tạc lịch sử vốn là
cách làm của những người muốn bôi nhọ lịch sử dân tộc và nhân loại.
Ngày
càng có nhiều công bố trên phương tiện thông tin đại chúng làm lung lạc
tinh
thần thế hệ trẻ Việt Nam bằng cách lắp ghép và xuyên tạc lịch sử theo
một logic
chủ quan đã định trước, nhưng lại núp bóng "cách nhìn mới" về lịch
sử. Vì vậy, việc giáo dục lịch sử thiếu tính hệ thống và toàn
diện sẽ đặt
thế hệ trẻ Việt Nam
đứng trước hiểm họa thấy rõ.”
H.S.P.
20 – 11 - 2015
http://www.danquyenvn.blogspot.nl/2015/11/day-mon-cong-dan-va-to-quoc-nhung-to.html#more
https://anhbasam.wordpress.com/2015/11/21/5883-day-mon-cong-dan-va-to-quoc-nhung-to-quoc-ten-la-gi
===========================================
(1)
Tham
khảo:
- http://nld.com.vn/giao-duc-khoa-hoc/bo-mon-lich-su-se-gay-hoa-kho-luong-20151106211528458.htm
-http://m.vietnamnet.vn/vn/giao-duc/273281/cuoc-hoi-thao-chua-tung-co-ve-mon-lich-su.html
-
https://www.danluan.org/tin-tuc/20151117/tranh-cai-ve-viec-bo-mon-lich-su-trong-truong-hoc#sthash.BodkZwBa.dpuf