(Gửi các bạn thanh niên và
Công an cũng muốn giữ gìn bờ cõi)
Hà Sĩ Phu
1.
Nguồn gốc bệnh
liệt kháng nhân cách.
Sống trên đời, con người
vừa phải nương tựa nhau vừa cạnh tranh với
nhau, đấu tranh với nhau không ngừng. NHÂN
CÁCH, tức tư cách làm người, cần cả hai mặt
ấy. Mọi xã hội lành mạnh, bình thường, cân
bằng đều cần cả hai mặt song song đối lập ấy.
Nhưng sau những năm dài
đấu tranh với nhau quá ác liệt, xã hội ta
lại chuyển sang một thái cực khác, liệt đấu
tranh, thờ ơ với đấu tranh, thù địch với đấu
tranh, chỉ còn đấu tranh thoi thóp.
Có thể giải thích bằng
tâm lý mệt mỏi sau chiến tranh, điều này
đúng một phần thôi, chiến tranh đã qua mấy
chục năm rồi, sao còn quy kết cho chiến
tranh mãi được, và phần đông dân số hiện nay
có bị ảnh hưởng chiến tranh đâu? Cũng chừng
ấy năm chiến tranh nhưng nếu dẫn đến kết cục
khác thì chắc tâm trạng dân chúng không thể
mệt mỏi thờ ơ như thế.
Xin nói dài dòng một chút
để hiểu tại sao sức mạnh tinh thần của con
người Việt nam, nhân cách con người Việt nam
lại biến dạng như vậy.
Máu chảy trong cơ thể con
người vốn có máu tham sân si, sự
tranh giành để được phần hơn vốn là một
tiếng gọi ma quái mơ hồ từ nơi hoang dã, bên
cạnh tiếng gọi tha thiết vươn tới cõi Người
hoàn thiện. (Đạo đức và lý tưởng không diệt
được nó, chỉ làm nó thích nghi. Chỉ có luật
pháp, mà phải là luật pháp dân chủ và văn
minh, mới thuần hoá được).
Để chiếm được phần hơn về mặt
này mặt nọ, con người thường tìm cách lấn át
người khác, ở mức độ thô thiển thì dùng
“biện pháp quân sự” trực tiếp, ở mức độ cao
hơn thì sử dụng những ưu thế về quan hệ của
QUYỀN và TIỀN. Nhưng đằng sau những sức mạnh
vật chất ấy, và làm điểm tựa cho những sức
mạnh vật chất ấy, bao giờ cũng còn
nguồn sức
mạnh tinh thần gắn chặt với chính
con người, đó là sức mạnh của TƯ DUY và NHÂN
CÁCH.
Chiếm đoạt được vũ lực, chiếm đoạt được
Quyền và Tiền cũng không bằng chiếm đoạt
chính con người, muốn chiếm đoạt con
người phải làm sao chiếm lĩnh được Tư duy (theo
nghĩa rộng, bao gồm tất cả nhận thức và lòng
tin) và Nhân cách của họ. Đảng Cộng sản
đã làm được tất cả những việc khó khăn ghê
gớm này và đã thành công trong bấy nhiêu năm.
Lý thuyết Cộng sản muốn
nhào nặn lại thế giới, nhưng rồi chẳng làm
gì nổi thế giới, cuối cùng về cố thủ thành
một “cẩm nang vàng” để trị dân trong
nước, trong đó dân chúng, là kẻ bị trị, bị
mất dần sức mạnh tinh thần và phụ thuộc hoàn
toàn vào Đảng cầm quyền
: những Ngụy biện
thì phá huỷ dần sức mạnh của TƯ DUY, còn sự
quản lý chặt chẽ và bạo lực Chuyên chính thì
phá huỷ dần sức mạnh của NHÂN CÁCH (ngay
những đảng viên cũng chẳng còn nhân cách
riêng). Con người đã mất hai sức mạnh tinh
thần ấy thì như kẻ mất hồn, chỉ còn cách
ngoan ngoãn nghe Đảng vỗ về và phục tùng vô
điều kiện. Dân chỉ được “quyền” yêu
Đảng, yêu bao nhiêu cũng được, nhưng không
được quyền phản kháng.
Con tàu Cộng sản được
khởi hành bằng năng lượng khổng lồ của “chủ
nghĩa yêu nước” nhưng được lái dần sang
quỹ đạo của “chủ nghĩa yêu Đảng” một
cách ngọt ngào như ru (tuy cũng có vài trận
chiếm đoạt long trời lở đất). Đây mới thực
là “vạn thế sư biểu”” của nghề diễn
biến hoà bình (chứ Hoa Kỳ thì chỉ là anh
diễn biến hoà bình vụng dại). Tình hình Bắc
Triều Tiên đang còn là một ví dụ rất điển
hình, ở đó chẳng còn là chủ nghĩa yêu Đảng
nữa mà đã rút gọn thành chủ nghĩa yêu cha
con Kim Nhật Thành!.
2.
Vừa liệt
lại vừa khùng.
Cũng theo dòng mô tả sự
liệt kháng này, nhà văn Nguyên Ngọc, đạo
diễn Song Chi, nhà thơ Bùi Minh quốc, nhà
văn Dương Thu Hương, nhà văn Trà Đóa và rất
nhiều nhà văn nhà báo khác đã viết về tình
trạng một xã hội mỏi mệt, thờ ơ, vô
cảm, liệt kháng. Những bài ấy rất
chí lý, nhưng xin bổ sung thêm:
Bức tranh vô cảm ấy chỉ đúng
trước những số phận nghèo đói, bất công, oan
ức, trước những tệ nạn ngày càng phát triển,
trước những nguy cơ lớn của xã hội chưa tìm
được lối ra, trước tình trạng người Việt bị
hành hạ và khinh rẻ ở khắp nơi trên thế
giới, trước việc lãnh thổ tổ quốc bị hao
mòn…Nhưng chuyện ấy coi như “chuyện nhỏ”,
hãy mở Tivi (và đừng vội tắt đi) để xem các
chương trình vui chơi có thưởng đủ kiểu (mà
thưởng tới năm chục triệu đồng chứ không ít
đâu) ồn ã suốt ngày đêm, những cuộc thi
khiêu vũ bốc lửa kiểu Nam Mỹ, những thị
trường chứng khoán, những buổi quảng cáo cho
người đẹp này, chàng trai hấp dẫn nọ, những
buổi dạy cách làm đẹp rất tân kỳ, những cuộc
thi nhau làm tỷ phú, những cụ già hưu trí
cũng vui chơi có thưởng như trẻ con (có cả
nhà tu hành nữa)… rồi đến những tiệm Karaoke
sex trá hình, những vũ trường thuốc lắc…thì
thấy dân mình không hề “mệt mỏi, thờ ơ, vô
cảm”, mà đang háo hức, sôi động đến mức điên
loạn, dơ dáng đến buồn nôn.
Vậy
đây chỉ là xã hội bị liệt từng phần, liệt có
chọn lọc, liệt có “định hướng” (xã
hội chủ nghĩa?) hẳn hoi. Con người bị ru
ngủ, nhưng chỉ ngủ từng phần, nhiều phần
khác lại được đánh thức dậy, lồng lên.
Sự liệt thường được hiểu là
dịu đi, xỉu đi... nhưng sự liệt này lại kèm
theo một hội chứng hung hăng đầy rẫy bạo lực
: chưa bao giờ người Việt lại xài vũ lực với
nhau hăng như bây giờ. Hành hạ, tra tấn,
chém giết nhau như cơm bữa. Những cuộc “đấu
tranh không khoan nhượng, một mất một còn”
này , những cuộc “phê bình bằng vũ khí”
này lại không phải đấu tranh giai cấp như
Mác-Lê mô tả, mà toàn là trận chiến trong
gia đình, trong nhà mẫu giáo, giữa bạn bè,
thày trò, giữa công an với dân…, trong hàng
ngũ cách mạng với nhau cả. Cô giữ trẻ cấm
trẻ khóc bằng cách bịt miệng cho đến…chết,
công an bịt miệng bị cáo giữa toà án nghiêm
trang, trò nện thày ngay trên bục giảng, cô
giáo bắt học trò liếm ghế của mình, bà là mẹ
liệt sĩ mà bị cháu đánh gãy xương nên cũng
thành “liệt”…sĩ luôn, nhà trường giao học
sinh cho công an dùng vũ lực dạy giúp, công
an tống súng lục vào miệng học sinh để hỏi
cung, công an tạt tai khách đi đường hoặc
đánh cho lên bờ xuống ruộng chỉ vì quên
không đội mũ hoặc đi ngược chiều…
Xã hội như con
bệnh vừa liệt lại vừa khùng. Liệt
chỗ này nhưng khùng chỗ khác. Báo chí lại
cho nguyên nhân là vì ta coi nhẹ việc giáo
dục đạo đức và lối sống? Nhầm !Cả một chiến
dịch học và làm theo gương đạo đức Hồ chí
Minh kéo dài nhiều năm, rộng khắp các trường
học, công sở, thường xuyên tổ chức thi để
tuyên truyền và sơ kết-tổng kết…mà bảo là
coi nhẹ sao được?
Khốn nỗi một trăm bài
học trong trường, trên giấy không bằng một
bài học, một kết luận mà con người tự rút ra
từ thực tiễn xã hội. Thực tiễn
xã hội đang dạy người ta cả bài học chán
chường và bài học bạo lực. Chán
chường và khùng là hai mặt tương sinh của
cùng một tình trạng bế tắc, bế tắc trong xã
hội và trong tâm lý.
Nhiều năm trước đây, Đảng
ta giỏi tuyên truyền nên ít phải dùng bạo
lực. Nhưng Nguỵ biện chỉ làm nhiễu Tư duy
được một thời gian. Thuật Nguỵ biện vẫn còn
cần đến sự mê hoặc, khiến đối phương tưởng
là đúng mà phải nghe theo, hoặc cũng biết là
sai nhưng còn có thể núp dưới cái cớ “tưởng
là đúng” chứ chưa phải đối diện trực tiếp
với Nhân cách. Nhưng rồi thông tin phát
triển, dân khôn ra, hiểu ra, Nguỵ biện mất
tác dụng, trận địa Tư duy phải chuyển sang
trận địa Nhân cách : “ Ừ thì điều này ai
cũng biết là xấu, là sai rồi, nhưng không
tranh luận nữa, nhân danh quyền lực tôi bắt
anh phải theo, anh có theo không thì bảo”.
Nếu anh ngoan ngoãn làm theo tức là đã chấp
nhận từ bỏ sức mạnh Nhân cách. Anh mất Nhân
cách rồi tôi sẽ có biện pháp tiếp theo. Cách
leo thang của sự độc quyền ở mọi nơi đều như
thế. Chiến dịch “diệt chim sẻ” của
Mao Trạch Đông là một ví dụ điển hình.
3.
Liệt-khùng thì dễ
làm mồi cho xâm lược.
Vừa rồi, việc Đảng Cộng
sản Trung quốc ngang nhiên cho Quốc hội
tuyên bố thành lập thành phố Tam Sa bao gồm
hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa của Việt
nam cũng là một ví dụ ngang ngược tương tự
như quyết định “diệt chim sẻ” nhưng ở
tầm quốc tế. Nếu phía Việt nam không có phản
kháng tương xứng thì cú Test này sẽ cho thấy
nước Việt nam đã bị khuất phục, đã mất sức
mạnh NHÂN CÁCH trước nước Trung quốc, và đấy
là tiền đề cho những giải pháp áp đặt tiếp
theo. Vì thế nếu
còn muốn là “Người” Việt nam thì phải có sự
phản kháng tương xứng để khẳng định NHÂN
CÁCH , tức khẳng định tư cách làm Người của
mình, mà phải phải khẳng định điều đó trước
mặt Trung quốc và trước bàn dân thiên hạ thì
mới có nghĩa!
Để bác bỏ sự phản kháng
rất cần cần thiết ấy những người nhu nhược
lại dùng đến những nguỵ biện, ví dụ: tình
hình không cần đến những phản kháng như thế,
ta có cách lẳng lặng xử lý có hiệu quả hơn,
đằng nào cũng không chống lại được thì biểu
tình làm gì, phản kháng như thế e ảnh hưởng
đến quan hệ tốt đẹp giữa hai nước, thế vận
hội là hoạt động văn hoá-thể thao tốt đẹp
cần phải ủng hộ …vân …vân…Vạch rõ tính
nguỵ biện của những “luận điểm” này chẳng
khó khăn gì, nhưng đã có những bài báo trên
mạng viết rồi, nên chẳng cần viết ra đây.
Đối với kẻ xâm phạm lãnh thổ của Tố quốc mà
dân chúng chỉ được quyền “bảo vệ tình hữu
nghị” chứ không được quyền phản kháng để bảo
vệ lãnh thổ thì thế giới người ta khinh cho
là phải!
Trong những người Việt
được phân công rước đuốc Thế vận Bắc Kinh
chỉ có luật sư Lê Minh Phiếu và ca sĩ Mỹ Tâm
là dám bộc lộ thái độ phản ứng trước tình
hình Tổ quốc bị xâm phạm bờ cõi. Tuy phản
ứng ấy còn phải rụt rè, phải tự vệ , và còn
bị phía hướng Tàu, phía Lê Chiêu Thống,
khống chế đến cùng, nhưng trong một biển
người chỉ biết phục tùng và chỉ rình tìm cơ
hội để tiến thân thì một biểu hiện phản
kháng nào đó cũng đáng quý rồi. Nếu giữ vững
nghĩa cử yêu nước ấy, ca sĩ Mỹ Tâm có thể bị
ảnh hưởng ít nhiều về sự sủng ái của các bề
trên, nhưng đổi lại tiếng hát của chị sẽ
được công chúng yêu mến hơn vì trong đó đã
có hồn của thế hệ trẻ dám sống thẳng thắn vì
đất nước. Hình ảnh ca sĩ của Mỹ Tâm trong
lòng công chúng sẽ đẹp hơn nhiều, mong sao.
“Người bạn lớn” ngạo mạn đã
từng “dạy Việt nam một bài học”,
nhưng khắp thế giới cũng đang dạy lại họ (Nước
lớn cũng phải được dạy, vì sự bình yên của
thế giới! Quyền lực nào nếu không được chế
ngự cũng sinh hư, cũng thành tai vạ). Ta
không dám tuyên bố dạy ai, nhưng ta quyết tự
học, học lịch sử chống Bắc thuộc của cha ông
mình! Học, và phải cố gắng làm theo, và làm
tốt hơn nữa !
Trong cuộc biểu tình
chống Trung quốc bành trướng, một thanh niên
biểu tình bị một Công an dùng vũ lực ngăn
cản, anh thanh niên bèn hỏi :
Anh không biết xấu
hổ à ? Câu hỏi thật
chính xác, có lẽ viên Công an nghĩ rằng ngăn
cản người yêu nước cũng không phải điều đáng
xấu hổ vì anh ta chỉ làm theo lệnh trên ,
nhưng câu hỏi này bắt viên công an phải trực
tiếp đối diện với Nhân cách cá nhân, là thứ
mà mỗi người phải tự chu toàn, không cấp
trên nào lo giúp Nhân cách cho anh ta được (cấp
trên bảo anh bán nước anh cũng thản nhiên
nghe theo à?).
Đã
không dám phản kháng kẻ xâm lấn là tội “liệt”,
đến lúc có người khác đứng lên phản kháng
thì anh lại dùng bạo lực đánh đập, thế là
tội “khùngg”, vừa liệt vừa
khùng thì chỉ làm mồi cho xâm lược, nhân
cách thế mà không xấu hổ sao?
NHÂN CÁCH là tư cách làm
Người nên nó rất linh hoạt để chống lại tất
cả những gì phi Nhân tính. Tuỳ tình huống mà
Nhân cách có ứng xử khác nhau. Với kẻ yếu,
kẻ dưới, kẻ bị trị thì dám phản kháng điều
sai của của kẻ lộng quyền là NHÂN CÁCH. Vợ
biết kháng lại việc sai của chồng để khẳng
định nhân cách thì chồng không dám khinh
(nếu hắn còn là người), con biết kháng lại ý
sai của cha để tỏ rõ nhân cách thì cha không
dám coi thường, nước nhỏ dám phản kháng
trước đe doạ để khẳng định nhân cách của dân
tộc thì nước lớn không dám khinh nhờn…
Con người sợ nhau ở cái Nhân
cách. Trong quan hệ gia đình, bạn bè cho đến
quan hệ quốc tế nhiều trường hợp hoà khí
được giữ gìn chính bởi NHÂN CÁCH dám phản
kháng chứ không phải sự chiều lòng, ưng
thuận, khiếp nhược.
Chính sự khiếp nhược là thủ phạm làm cho
quan hệ xấu đi!
NHÂN CÁCH là bức tường lửa mà
đối thủ không dễ gì đã dám vượt qua!
Người anh hùng lại càng biết
dừng trước Nhân cách của người khác, bởi chỉ
kẻ khùng, kẻ võ biền mất nhân tính mới dám
xéo liều qua Nhân cách người khác.
NHÂN CÁCH
Đà Lạt ngày 20-4-2008
HSP