CHÂN LÝ LÀ ĐIỂM HẸN
(
Nhân đọc
bài Xã luận số 2 trên bauxitevietnam.info )
HÀ SĨ PHU
Viết
tặng trang Web bauxitvietnam
đồng tặng
các đại biểu Quốc hội
Việt Nam
Bài Xã luận
số 2 trên trang Web bauxitevietnam khiến tôi giật mình
vui sướng trên cái nền tâm thức vốn bi quan của tôi về giới trí
thức nước nhà.
Trong rất
nhiều năm, Lý trí của xã hội dường như ngủ yên, xã hội bị
cuốn đi bởi ma lực của lợi quyền hoặc bởi khát vọng nông cạn,
tình trạng đó có trách nhiệm lớn của giới Trí thức.
Trí thức
vốn có ưu điểm tự trọng, làm gì cũng phải có lý có tình; có bằng
chứng chắc chắn thuyết phục mới dám kết luận, mới dám lên tiếng.
Biết mười chỉ nói hai, ba. Nhưng ưu điểm ấy đã bị đẩy quá lên
thành nhược điểm rồi thành tội lỗi. Trước thói lạm quyền cố hữu
của quyền lực (và của đồng tiền), cách trị dân không bằng Lý
trí công chính mà bằng mẹo, bằng nguỵ biện, lại thường cấm
đoán, phi lý, khinh nhờn, bất chấp, thì ưu điểm khoa học cầu
toàn cố chấp kia lại trở thành phi khoa học, vô duyên, đáng
thương và cực kỳ tai hại.
Nhiều lúc
chân lý đã sờ sờ trước mắt, bằng chứng đã hiển hiện trong tay
mà vẫn cứ “khiêm nhường” sợ sai, uốn lưỡi đến 70 năm vẫn thấy
chưa “chín” để thốt ra lời. Đến khi nói ra thì lời nói lại bị
chính mình tự kiểm duyệt, gọt rũa đến tròn và kín như vỏ ốc. Sự
hèn nhát lại được bảo kê bằng những dáng vẻ thanh cao, đạo hạnh
nữa mới khổ. Cứ như thế, cuối cùng không thành con giun thì
thành công cụ. Những dị ứng tiên khởi như của cụ Nguyễn Mạnh
Tường, Trần Độ, Nguyễn Minh Châu…lẻ loi không được cộng hưởng.
Nhưng giống
như con sói bị đánh thức bởi tiếng gọi từ nơi hoang dã,
lòng người Trí thức trước nguy cơ giống nòi bị làm nhục, đã được
đánh thức bởi tiếng gọi tiềm thức của dòng giống oai hùng từ rất
xa xăm, ẩn đâu trong mỗi tế bào.
Đã bắt đầu
khác. Bài xã luận số 2 này là lời mở đầu một bản tự đính chính
mình của giới Trí thức, từ nay dũng cảm nói lên SỰ THẬT.
Lần đầu tiên
trong đời “Trí thức xã hội chủ nghĩa” một tập thể Trí thức dám
khẳng định không úp mở: Trong việc này chúng tôi đúng, Đảng và
nhà nước sai !
Sau khi đã
viện dẫn tổng quát “những đánh giá mang tính phản biện khá
đầy đủ về mọi mặt” , trong đó có luận chứng của những
chuyên gia về kinh tế, về văn hoá, về môi sinh, về an ninh, về
quốc phòng (trong đó nổi bật là 3 bức thư của đại tướng Võ
Nguyên Giáp), bài xã luận khẳng định về “những ý kiến khôn
ngoan đúng mực “, và “dư luận càng lúc càng tự tin vào
tính CHÍNH NGHĨA và sự đúng đắn”. Trước nguy cơ dễ dàng bị
quy kết là chống đối, là phản động, là phá hoại công cuộc xây
dựng thì sự khẳng định CHÍNH NGHĨA về phía mình còn có ý nghĩa
trả lại sự PHI NGHĨA cho phía quy kết.
Còn diện mạo
phía chủ trương khai thác bauxite thì sao? Cách làm của họ thì
dùng những thủ đoạn bất chính như “giữ mười năm nằm
trong vòng bí mật”, diễn văn viết sẵn, hứa hẹn suông sẽ “chịu
trách nhiệm” , hạn chế thông tin, làm ăn “kín đáo”, xé lẻ đàn
áp, chỉ muốn“làm tới” bất chấp luật pháp, tóm lại đó chỉ là một
thứ “lý trí” phản lý trí mà thôi.
Về động cơ thì
có vô vàn thứ đặc quyền đặc lợi , do lý trí tham lam đen tối
của các nhóm đặc quyền đặc lợi trong nước và ngoài nước, đem tài
nguyên thô đi bán cho bọn lái súng và bọn sản xuất tàu ngầm.
Cuối cùng
giới trí thức đã vạch thẳng những tim đen toan chơi
canh bạc này tới đồng xu cuối cùng và giọt máu cuối cùng của dân
tộc.
Hỡi bạn, là
người Việt Nam, nghe lời máu thịt này mà không có cảm ứng gì thì
tôi cam đoan con người trong bạn đã chết ! Khỏi cần nói, nếu bạn
lại còn là một đại biểu của dân trong Quốc hội, và đang cận kề
trước nguy cơ trở thành kẻ tòng phạm của một tội ác lịch sử.
Ngoài sự
khẳng định chính nghĩa và bất chính trong vụ
Bauxite, ngoài ý nghĩa của một thông điệp về mối liên minh ma
quỷ giữa nội xâm và ngoại xâm đang cố tình làm nhục dân tộc, bài
Xã luận ấy, qua sự phác hoạ về “3 khả năng” còn nói thẳng ra
những SỰ THẬT khác :
- SỰ THẬT trong
tính cách Dân tộc: bên cạnh những ưu điểm đáng tự hào cũng vốn
có những nhược điểm đang kìm hãm Dân tộc. Đó là “lối khôn
khéo của đầu óc tiểu nông và theo lối nửa vời của đầu óc tiểu
thương” làm cho xã hội cứ “cò cưa kéo cưa”. Đó là
“thói ỷ lại chờ đợi phó mặc cho những quyết định từ bên trên,
cấp trên quyết định gì cũng được, cấp trên quyết định thế nào
cũng xong, hậu quả ra sao không cần biết”.
Có phải đây
là căn nguyên của sự thiếu ý thức xã hội (nên khó hình thành một
Xã hội Dân sự cường tráng), rất hay có mâu thuẫn nhỏ với
nhau nhưng lại thiếu phản biện vĩ mô, khiến cho cho một lý
thuyết hữu tâm nhưng vô lý như thuyết Mác xít có
thể xâm nhập vào một cách tự nhiên không qua sàng lọc? Đây cũng
là căn nguyên bệnh “phò chính thống” của giới sĩ phu chăng? Bệnh
“phò chính thống” là sản phẩm của nề nếp phong kiến: kẻ đã bật
lên thành chính thống thì không bị sàng lọc nữa. Một xã hội như
vậy, trong tương lai sẽ có nguy cơ “tiến lên” thành một chế độ “Dân
chủ phi Tự do” (Illiberal Democracy) (*)
- SỰ THẬT về một
Dân tộc bị tha hoá bởi cái “vòng trói buộc mê muội”, “đã
biến một dân tộc năng động và yêu cuộc sống thành những cá thể
rời rã bất lực, bất cần đến chí khí, bỏ mặc cho lý trí bị ngủ
vùi”.
Quốc hội thì biến thành một “diễn đàn quan phương, xuôi
chiều”. Báo chí “lề phải” thì như con chim dính tên sợ
làn cây cong (Cái lưng của kẻ chư hầu nịnh thần càng cong
xuống lại càng biến thành cái cần cong của cây cung đang cố
giương lên, sẵn sàng nhả tên vào những người đứng thẳng! Sao lại
bi hài đến thế?).
- SỰ THẬT được
dự báo như có một ngọn trào Dân tộc hồi sinh , “đang có tầng
tầng lớp lớp sóng giồi dư luận lồng lên như đồng thanh tương ứng”
,“các trang web và trang blog chúng ta đều có chung một
nguyện vọng tha thiết chẳng nói thành lời, ấy là làm sao nâng
cao DÂN TRÍ nhiều hơn nữa để cởi cho dân tộc khỏi vòng trói buộc
mê muội ấy”…
- Cuối cùng, SỰ
THẬT tổng quát nhất mà Bài xã luận 2 bộc lộ là sự thật về một
tương lai khả kiến, về tương quan lực lượng giữa Chính và Tà,
giữa Hy vọng và Tuyệt vọng, giữa ý chí và thực tiễn, giữa quy
luật và tấm lòng…
Sau khi đã
chứng minh được tính CHÍNH NGHĨA rất thuyết phục của con đường
mình đi, tính PHI NGHĨA rõ ràng của thứ “lý trí” phản lý trí
, và nhất là thấy việc mình làm “đã có nhiều kết quả tích cực
đến bất ngờ”, các tác giả vẫn hình dung ra 3 khả năng, và
đau đớn thay khả năng “cò cưa kéo cưa” là khả năng không
mấy tốt đẹp vẫn nhiều hơn cả ! Thế là tỉnh táo, không lấy tấm
lòng thay cho thực tế. (Thực tế vẫn đang diễn ra, chuyện hải
đảo, chuyện bauxite giấu mãi không được nay lại bung ra rùm beng
như một “chủ trương lớn”, nhưng người tinh ý nhận ra ngay trò
hữu danh vô thực, tung hoả mù để tiếp tục làm kín đáo hơn). Nhất
định họ cứ “ liên kết chặt chẽ với nhau để “cương quyết xốc
tới” như điều đã diễn ra từ trước đến nay”, chừng nào vẫn
còn “cơ chế một đảng cầm quyền”!
Nhưng biết như
vậy mà vẫn quyết tâm: “người trí thức và lớp người trẻ tuổi
lại phải chấp nhận dấn thân chứ không còn giải pháp nào hơn!
Mình không làm thì ai làm? Mình không chủ động đảm đương lấy thì
chờ ai đảm đương hộ? Mình không nhận việc thì cậy ai nhận việc
thay?”
Dù chỉ còn
một tia hy vọng cũng không được nản vì nếu khả năng “Lý trí
thua, mà thua to” xảy ra thì “Đây sẽ là một kịch bản đen
tối nhất cho dân tộc”. Dân tộc bị nhục thì người dân nào có
thể còn vinh ?
Ai biết
nước sông Lam răng là trong, là đục
Thì biết
sống cuộc đời răng là nhục, là vinh ?
Chỉ nghĩ đến thế
thôi, thì còn một chút hy vọng cũng phải làm.
Trước đây đọc
Nguyễn Du “Chữ TÂM kia mới bằng ba chữ TÀI” tôi thường
hiểu đây là lời khuyên đạo đức, lối tu thân thụ động, không
thành công thì ít ra cũng thành nhân. Ừ thì cứ cho “tấm lòng
chẳng để làm gì cả, chỉ để cho gió cuốn đi” (Trịnh Công Sơn)
thì vẫn cứ phải có một tấm lòng, để khi từ biệt thế gian còn
nhắm được mắt.
Nhưng không
phải chỉ có thế, cái TÂM không thể nằm yên, TÂM đủ ngưỡng sẽ
sinh ra TÀI, trừ những thứ tài buộc phải bẩm sinh. Trước khi có
Kiến nghị về Bauxit này, tôi cũng chẳng tin mấy vị “Trí thức,
nhà văn Xã hội chủ nghĩa kinh niên” nhà ta có thể làm một cuộc
phản biện cho ra hồn. Vậy mà…, đọc bài Xã luận số 2 tôi có chút
giật mình, vì điều mong muốn đã đến nhanh hơn mình tưởng.
Quy luật ư (ta
nói quy luật xã hội), quy luật đúng là sự cưỡng bức của Tạo hoá,
khó mà chống lại. Nhưng Tạo hoá vốn rất “dân chủ”, trong “Hội
đồng Quy luật” của Tạo hoá có dành chỗ ít nhất cũng 51 phần
trăm cho sự chọn lựa của chính con người.
“Xưa nay nhân định thắng thiên cũng
nhiều” (Nguyễn Du)
Biển đời
chưa biết đâu là bờ, “Tận Nhân lực mới tri Thiên mệnh”.
Có quyền, có
tiền, người ta hẹn gặp nhau nơi “Canh bạc cuối cùng’ cá
độ cả dân tộc. Những người chỉ có Lý trí công chính và
Tấm lòng mạnh hơn vũ khí thì hẹn nhau nơi CHÂN LÝ mà
thôi.
Nhưng, hãy
đợi đấy!
Đà Lạt ngày 6-tháng 6 2009
Hà Sĩ Phu
-----------------------------------
(*) Sự khác
nhau giữa Dân chủ và Tự do -
http://www.talawas.org/?p=4903