NHỮNG VỤ ÁN
NHỮNG PHÁT HIỆN MỚI TỪ MỘT PHIÊN TÒA
Phiên toà ngày 22/8/96
xử Lê Hồng Hà, Hà Sĩ Phu và Nguyễn Kiến Giang đã được dư luận trong và
ngoài nước bình luận nhiều. Dù nội dung phiên tòa bị bưng bít , nhưng
qua những thông tin tối thiểu và kết quả chính thức được Thông tấn xã
Việt nam thông báo, dư luận chung đều đánh giá đó là một phiên toà lúng
túng, bất công và không hiệu quả như nhà nước mong muốn.
Sau phiên toà một số
thông tin mới được tiết lộ giúp chúng ta phát hiện thêm một số vấn đề
mới rất hữu ích cho tình hình chung.
Trường hợp Hà Sĩ Phu
bị bắt thế nào là một điều bí ẩn mãi cho đến khi ra toà, Hà Sĩ Phu mới
có dịp công khai nói ra. Trong lúc đi xe đạp trên đường phố Hà nội, ông
đã bị hai người đi xe honda chèn ngã và định giật lầy túi xách. Ông đã
la lên “ăn cướp,ăn cướp!” . Lập tức có Công an đến can thiệp ngay. Nhưng
thay vì bắt kẻ cướp, công an lại đưa ông về đồn, khám xét túi xách, tìm
thấy trong đó cái gọi là “tài liệu bí mật”, tức bức thư của ông Võ văn
Kiệt gởi Bộ Chính trị ngày 9-8-96. Sau đó công an bắt giữ ông luôn.
Như thế vấn đề đã rõ
và người dân miền Bắc không lạ gì “trò cinéma” cổ lỗ sĩ này, nhưng người
ta ngạc nhiên khi đã đến thời kỳ đổi mới, mở cửa rồi mà bổn cũ vẫn còn
được diễn lại.Thì ra đổi mới cũng không phải dễ dàng. Có nhiều ngón nghề
cũ vẫn phải xài lại. Đây cũng là một loại “bí mật của nhà nước”, vì từ
khi bị bắt, Hà Sĩ Phu không được nói ra và vợ ông hai lần vào thăm cũng
không được hỏi chồng, nhiều lần hỏi công an nhưng công an từ chối không
chịu trả lời.
Khi ông Chánh án hỏi
“trình độ văn hoá” của Hà Sĩ Phu, Hà Sĩ Phu trả lời “ Tôi không biết
trình độ văn hoá của tôi ra sao, trình độ này khó mà nói được. Nhưng
chắc ông hỏi về học vấn thì tôi có học vị Phó tiến sĩ Sinh học tại nước
Cộng hoà XHCN Tiệp khắc”. Thật là cách nói châm biếm kiểu Hà Sĩ Phu
không lẫn vào đâu được. Thế nhưng vị Chánh án lại gặng hỏi : “Như thế
anh đã học hết lớp 10 chưa?” . Toàn thể cử toạ của phiên toà nghiêm
trọng này (mà hầu hết đều là người của nhà nước) đều không nhịn được,
phải cười ồ.
Có người ngạc nhiên
không hiểu tại sao nhà nước lại bố trí một Chánh án như thế để chủ toạ
phiên toà xử 3 nhà trí thức nổi tiếng về lý luận. Thật ra đây là một
hiện tượng đáng mừng. Người ta nhớ lại phiên toà xử Hoàng Minh Chính- Đỗ
Trung Hiếu, cách Hoàng Minh Chính đối đáp với Chánh án một cách kẻ cả,
át giọng đến nỗi người nghe nhiều khi không biết ai xử ai. Sau đó mọi
người còn biết đến lá thư của ông Hoàng Minh Chính gửi hai ông Chánh án
sau khi ông hết hạn tù, yêu cầu hai điều :
- Công khai hoá toàn bộ
hai phiên toà xử ông bằng cách cho các nhà báo, các nhà nghiên cứu và
bất cứ ai cũng đều được tự do tiếp cận các băng ghi âm và băng hình mà
toà án đã ghi lại từ A đến Z.
- Công dân Hoàng Minh
Chính sẵn sàng tranh luận công khai với ông Chánh thẩm Nguyễn Quang Đẩu
đã ngồi ghế Chánh án toà sơ thẩm tại Hà nội ngày 8-11-95, và thẩm phán
Vũ khắc Xương ngồi ghế chánh án toà phúc thẩm tối cao kiêm chung thẩm
ngày 18-12-95.
(Cuộc tranh luận nhằm làm
rõ sự thật về tính hợp pháp hay phi pháp của hai phiên toà kể trên. Toàn
bộ chi phí cuộc tranh luận đó công dân Hoàng Minh Chính tự nguyện đảm
nhận hết).
Có lẽ sau sự việc này,
các thẩm phán tử tế không ai dám ngồi ghế Chánh án phiên toà xử Lê Hồng
Hà-Hà Sĩ Phu- Nguyễn Kiến Giang vì sợ sẽ biến thành trò cười cho thiên
hạ. Chỉ có thẩm phán hỏi Hà Sĩ Phu “học hết lớp 10 chưa” thuộc loại điếc
không sợ súng” mới đủ tầm cỡ chủ toạ phiên toà này thôi.
Phiên toà có 3 luật sư
biện hộ cho hai ông Hà Sĩ Phu và Lê Hồng Hà. ông Nguyễn Kiến Giang tự
biện hộ. Các luật sư cũng như ông Nguyễn Kiến Giang đều tập trung phân
tích hai vấn đề : không có gì gọi là tài liệu bí mật và không có ai cố ý
tiết lộ bí mật nhà nước. Các lý lẽ nêu ra đều hết sức thuyết phục.
Thái độ của ba ông Lê
Hồng Hà, Hà Sĩ Phu, Nguyễn Kiến Giang đều hết sức đàng hoàng, đĩnh đạc,
đều khẳng định mình vô tội và bác bỏ những luận điệu buộc tội do công tố
đưa ra.
Sau phiên toà, giới
thạo tin cung đình cho biết Ban tư tưởng văn hoá trung ương đã gửi cho
Bộ Chính trị một báo cáo về phiên toà với hai nhận định quan trọng :
- Chưa có phiên toà nào
các luật sư lại biện hộ một cách hăng hái, nhiệt tình như phiên toà này.
- Các lý lẽ buộc tội nêu
ra đều “đầy sức không thuyết phục” .
Thật là ý nghĩa.Từ
xưa, dưới chế độ này, có luật sư nào dám hăng hái biện hộ cho các bị cáo
bị kết tội phản động về chính trị? Có mà om xương. Và các lý lẽ của luật
sư, bị cáo thì “đầy sức thuyết phục”, trong khi công tố buộc tội lại
“đầy sức không thuyết phục” ! Hà Sĩ Phu khi biết được chắc rất thú vị
với trò chơi chữ này.
Như thế, phiên toà ngày
22-8-96 xử 3 ông Lê Hồng Hà, Hà Sĩ Phu, Nguyễn Kiến Giang thật là một
hiện tượng đáng mừng.Đây thật sự là một bước tiến của dân chủ. Trong
phiên toà xử những người bất đồng chính kiến với chế độ này, công lý và
sức mạnh thuộc về các bị cáo chứ không thuộc về toà án của nhà nước.
Đúng như dư luận chung đã nhận định, phiên toà lúng túng, lố bịch và
không hiệu quả như nhà nước mong muốn.
Tốt nhất là hãy công
khai hoá mọi chuyện, thực hiện nhà nước pháp quyền, thực hiện công lý
của nhân dân chứ không phải công lý của nhà nước độc tài. Chỉ có một chế
độ dân chủ thực sự mới đưa quốc gia đến tiến bộ và phồn vinh, trong đó
những người trí thức tài năng và nhiệt tâm với đất nước như Lê Hồng Hà,
Hà Sĩ Phu, Nguyễn Kiến Giang, Hoàng Minh Chính, Đỗ Trung Hiếu và nhiều
người khác nữa sẽ góp phần xứng đáng của mình chứ không phải mất bao
nhiêu thời gian vào ngồi trong nhà đá.
Đà lạt cuối
tháng 9-1996
Tiêu Dao BẢO
CỰ
LÝ LUẬN
VĂN HỌC
BÌNH LUẬN
PHỎNG VẤN
VỤ ÁN LIÊN QUAN
TIỂU SỬ |