NHỮNG VỤ ÁN
Thư khiếu nại, hỏi về luật pháp
Thư
khiếu nại luật pháp về quyền tự do đi lại
(LÊN MẠNG THỨ HAI 16 THÁNG HAI 2004)
 Tình
trạng sử dụng pháp luật tuỳ tiện để kiểm soát và khống chế các nhà đấu
tranh cho tự do dân chủ ở trong nước vẫn cứ tiếp diễn một cách trắng
trợn. Trong đơn khiếu nại "Thư Hỏi Về Pháp Luật" đề ngày 5/2/2004 của bà
Đặng thị Thanh Biên, vợ của TS Nguyễn Xuân Tụ (tức ông Hà Sĩ Phu) gởi
cho các cơ quan công quyền tại Việt Nam, "thủ tục khai báo tạm vắng" đã
chứng minh rất rõ về những vấn đề sai lầm nghiêm trọng của nền pháp luật
Việt Nam khi cố tình bóp nghẹt quyền tự do đi lại của công dân.
Cũng
cần nhắc lại, là cuối năm 2003, vì ông Hà Sĩ Phu đau yếu nên bà Thanh
Biên đã đưa ông từ Đà Lạt ra Hà Nội chữa trị. Trước khi đi hai vợ chồng
ông Hà Sĩ Phu đã báo sự vắng mặt với Tổ trưởng dân phố và khi về đến Đà
Lạt cũng đã thông báo. Thế mà vợ chồng ông Hà Sĩ Phu lại bị Công an
phường gọi lên để kiểm điểm về tội không thực hiện thủ tục khai báo tạm
vắng, lập biên bản, và cả hai đều bị một quyết định "xử phạt vi phạm
hành chính", mỗi người phải trả 60,000đ. Tuy nhiên, sau khi bà Thanh
Biên gởi đơn khiếu nại đi khắp nơi thì cuối cùng, ngày 2/2/2004 Công an
phường cũng đã hủy bỏ quyết định xử phạt này, vì "đây là lần vi phạm đầu
tiên nên được khoan hồng, chứ lần sau thì dứt khoát phải chấp hành cho
đúng 'thủ tục khai báo tạm vắng'".
Sau
đây là nguyên văn lá thư khiếu nại lần thứ 2 của Bà Ðặng Thị Thanh Biên
THƯ HỎI VỀ PHÁP LUẬT
(Tiếp theo đơn khiếu nại ngày 16-1-2004)
Kính
gửi :
- Các cơ quan lãnh đạo Đảng và Nhà nước.
- Các cơ quan Pháp luật.
- Các cơ quan hữu trách tỉnh Lâm Đồng và Tp. Đà Lạt.
- Đảng ủy, UBND và Công an P.2, Đà Lạt.
- Báo chí và Công luận.
Tôi là
Đặng Thị Thanh Biên, 61 tuổi, cán bộ hưu trí, hộ khẩu tại 4E Bùi Thị
Xuân, P.2, Đà lạt, Lâm Đồng.
Cuối
năm 2003, chồng tôi là ông Nguyễn Xuân Tụ, 65 tuổi (tức Hà Sĩ Phu) bị
đau yếu, đã điều trị mấy tháng ở Đà Lạt không thuyên giảm. Cuối cùng
ngày 10-12-2003 tôi phải đưa chồng tôi ra Hà Nội chữa trị. Trước khi đi
tôi đã báo sự vắng mặt của hai vợ, chồng tôi với Tổ trưởng dân phố và
những gia đình xung quanh. Hai tuần sau, vừa về đến Đà Lạt, tôi lại báo
ngay với Tổ trưởng dân phố rằng chúng tôi đã về. Tôi nghĩ : mình chu đáo
đến thế này chắc phải được tuyên dương. (vì nhiều người xung quanh chúng
tôi đi vắng quanh năm nhiều lần như đi chợ nhưng chẳng ai trình báo một
câu nào, mà cũng chẳng Công an nào nhắc nhở cả !).
Chẳng
ngờ, ít ngày sau chúng tôi bị Công an phường gọi lên, nhưng không phải
để tuyên dương, mà để kiểm điểm về tội không thực hiện thủ tục khai báo
tạm vắng, lập biên bản, lấy lời khai chi tiết (như hỏi cung hình sự), và
cuối cùng hai người chúng tôi mỗi người bị một quyết định "xử phạt vi
phạm hành chính", mỗi người phải đem 60,000đ ra nộp tại Kho bạc Nhà
nước, nếu không nộp sẽ bị cưỡng chế ! (Xin thưa : tôi và chồng tôi là
những công dân đang được hưởng đầy đủ mọi quyền công dân mà luật pháp
bảo vệ.)
Tôi đã viết ngay đơn khiếu nại gửi đi khắp
nơi , và cuối cùng thì ngày 2-2-2004 Công an phường cũng đã
mời tôi lên để hủy bỏ quyết định xử phạt này. Nhưng hủy lệnh phạt không
phải vì xét thấy chúng tôi không có lỗi, mà vì "đây là lần vi phạm đầu
tiên nên được khoan hồng, chứ lần sau thì dứt khoát phải chấp hành cho
đúng thủ tục khai báo tạm vắng".
Điều
khiến tôi không thể ký vào biên bản sáng ngày 2-2-2004 chính là nội dung
của cái gọi là "thủ tục khai báo tạm vắng" này. Thủ tục này nếu quả thật
đã thành luật pháp thì nó chi phối cả 80 triệu người Việt Nam, liên quan
đến mỗi người dân Việt Nam, chứ không riêng gì trường hợp chúng tôi. Nội
dung của "Thủ tục" này đã được nói rõ trong lời đại úy Công an Hàn Văn
Khanh, thuộc phường 2, Đà Lạt (xin trích đơn khiếu nại của tôi ngày
16-1-2004) :
"...
Ông Khanh chỉ cho chồng tôi xem một điều khoản trong một Nghị định và
giải thích thêm : "Đấy chú xem, hễ là công dân Việt Nam trên 15 tuổi, đi
khỏi nơi cư trú một ngày thôi là phải trình báo. Không thể trình bằng
miệng mà phải làm đơn, vì đây là việc xin và cho, xin phép thì phải xin
nơi có quyền cho phép, phải là nơi có con dấu, tổ trưởng dân phố làm gì
có con dấu mà cho phép chứ ?...". "... Bất cứ công dân nào, đi khỏi nhà
một ngày là phải có phép của Công an, Công an không cho phép, không ai
được đi !..."
Tất
nhiên chúng tôi hết sức ngạc nhiên và không hiểu nổi cái thủ tục này.
Quả thực khi nghe những lời ấy, tôi không còn tin ở tai mình nữa. Nhưng
không, người Công an kia cứ nhắc đi nhắc lại nội dung ấy rất nhiều lần,
cả bằng lời nói và chữ viết, phát ngôn một cách quả quyết, đầy tự tin ở
cái quyền lực bất khả thảo luận ấy của người "cảnh sát khu vực" ! Ngay
cả buổi sáng ngày 2-2-2004, khi tuyên bố hủy quyết định xử phạt 60,000đ
thì ông Khanh vẫn cứ khẳng định thủ tục ấy như đinh đóng cột : "Lần sau
chú có ốm, cô cũng phải làm đơn xin phép trước khi đi, trừ trường hợp
chú phải đi cấp cứu !". Tôi nghĩ bụng : Quái lạ thật, thế thì không phải
nguời Công an này lỡ lời, mà ông ấy phải có trong tay những văn bản xác
thực, được các cấp lãnh đạo trực tiếp giáo dục nhận thức này, và trao
cho anh ta sứ mệnh này ! Chẳng nhẽ luật pháp nhà nước ta lại quy định
thế này thật ư ? Không tin, tôi phải hỏi cho ra nhẽ ! Trước sự khẳng
định rất cố ý của nguời Cảnh sát khu vực, buộc lòng tôi phải đưa vấn đề
này ra trước các cơ quan có trách nhiệm và truớc Công luận để tìm hiểu.
Vì một loạt câu hỏi buộc phải đặt ra, buộc phải có câu trả lời ngay, để
quyết định thái độ thực hiện hay không thực hiện cái Thủ tục mà rất có
thể Công an trên khắp nước sẵn sàng yêu cầu mỗi người công dân thuộc địa
bàn phường, xã của mình phải thực hiện (vì đã thành pháp luật mà ?).
Tôi có
3 ý nghĩ sau :
1/-
Bất cứ ai trên 15 tuổi ra khỏi nhà một ngày là phải có phép của Công an
ư ? Nếu đúng thế thật thì tôi thấy còn khổ hơn thời phong kiến, khổ hơn
thời Pháp thuộc. Bao nhiêu xương máu đổ ra chẳng lẽ để giành cái tự do
này ư ? Những chiến sĩ Cách mạng trước khi hy sinh liệu có biết rằng sau
này bố mẹ mình, con cái mình ra khỏi nhà một ngày phải xin phép Công an
không ? Hiến pháp đã khẳng định "quyền tự do đi lại" thì sao trong thực
tế lại khe khắt quá thế này ? Không, tôi không thể hiểu được.
Theo
nhận thức của tôi thì "Thủ tục" kỳ lạ này xúc phạm quyền Con người, xúc
phạm quyền và Nhân phẩm công dân, xúc phạm Hiến pháp, và trước hết nó
xúc phạm Nhà nước, xúc phạm Chính quyền ta. Vì tôi nghĩ chỉ có Chính
quyền nào đối lập với Nhân dân, sợ Nhân dân, nhìn người nào cũng nghi
ngại nó có thể hại mình, thì mới phải kiểm soát từng bước đi của mọi
người dân như thế ! Chứ Chính quyền của ta là của dân, do dân, vì dân,
sao lại cần phải khe khắt đến mất cả tự do của dân như thế ?.
2/-
Điều thứ hai, nếu Thủ tục được quy định này là có thực thì cũng bị thực
tế vô hiệu hóa ngay khi đem thực hiện.
Ví dụ
1 :
Nguyên tắc tối thượng của luật pháp là mọi công dân bình đẳng như nhau
trước pháp luật. (Chẳng hạn người dân thường hay một quan chức cao cấp
mà tàng trữ 100g heroin thì đều bị tử hình như nhau). Vậy trường hợp một
vị bí thư tỉnh ủy đi họp Trung ương thì có phải tìm gặp anh Cảnh sát khu
vực và chờ xin cho được phép đi Hà nội rồi mới đi không ? Hiện nay trong
cả nước có bao nhiêu người ra khỏi nhà một ngày đã xin phép Công an ?
Ví dụ
2 về kiểm soát người đến Đà Lạt :
Nếu nói vắng nhà qua đêm phải có giấy tạm vắng của công an thì thử hỏi
trong thành phố du lịch Đà Lạt một đêm có vô số du khách đến trọ, công
an có thực hiện thu giấy phép tạm vắng của một ai không, hay chỉ thu
Chứng minh thư thôi là đủ ?
Ví dụ
3 về kiểm soát người đi khỏi Đà Lạt :
cứ ra bến xe "ngoại tỉnh" đủ biết số người rời thành phố một ngày là
nhiều vô kể. Thử hỏi xem trong vô số những người sẽ vắng mặt tại Đà Lạt
đó có bao nhiêu người đã xin phép Công an đểm đi ? May mà chẳng ai thực
thi cái thủ tục kỳ quái này, chứ nếu tất cả những người này cứ xếp hàng
trước Công an để chờ phép thì hàng ngũ sẽ dài bao nhiêu cây số, bao
nhiêu mối quan hệ xã hội bị ùn tắc lại, và số Công an ký giấy sẽ cần đến
bao nhiêu người ? Và nếu trao cái quyền kiểm soát quá rộng lớn này cho
Công an thì hóa ra xã hội mình là một xã hội "Công an trị" à ?
3/-
Theo như chồng tôi kể lại thì trước đây ngót 30 năm (thời gian chồng tôi
làm nghiên cứu sinh ở Tiệp Khắc), khi Tiệp Khắc còn phải chịu cảnh "một
cổ hai tròng" (bị cả sự kiểm soát của Liên Xô nữa), mà những nghiên cứu
sinh nước ngoài như chồng tôi chỉ cần một tấm thẻ (tương đương như Chứng
minh thư) là đi khắp nước người ta, lưu trú ở khắp nước người ta không
hề có chuyện trình báo Công an. Vậy mà sau đó 30 năm, nhân loại tiến bộ
như vũ bão, mà một người Việt Nam đi lại trên đất nước tự do, nơi chôn
rau cắt rốn của mình lại phải chờ phép của một Công an ư ? Nếu tôi có
nói quá thì xin các vị miễn thứ cho, chứ thực tình tôi nghe những người
già kể lại thì khi dân ta còn bị mất nước cũng không đến nỗi như thế.
Ngay
trong việc đi lại từ nước này sang nước khác thì ngày nay trong khối EU
và trong một số nước khối Asean cũng đã được tạo điều kiện dễ dàng thế
nào chắc ai cũng biết. Thế mà việc đi lại trong phạm vi một nước lại
phải theo cái thứ thủ tục này thì chẳng biết người ta sẽ xếp nước mình
vào loại nước gì, người ta có thấy đáng sợ hay không. Biết đâu khách
nước ngoài họ chẳng bảo nhau : Đấy đối với người Việt Nam trong nước
với nhau mà họ còn quản lý nhau, theo dõi nhau đến thế thì sự dễ dàng
với người nước ngoài mà họ hứa hẹn liệu có thật không ? Và họ sẽ
nghi ngờ chứ ? Thế thì tai hại.
Tôi
chưa biết về văn bản luật pháp thì những điều mà Công an phường 2 Đà Lạt
nói với tôi như trên có xác thực không, phần nào xác thực, phần nào
không xác thực, phần nào là Công an kia "phát triển" thêm ? Đó chính là
điều tôi muốn hỏi trong bức thư này. Xin các cơ quan pháp luật và những
ai hiểu biết trả lời chung cho chúng tôi và mọi người cùng rõ.
(trả lời được trên các phương tiện truyền thông công khai như báo
chí, Tivi để số đông cùng hiểu thì tốt nhất, vì tôi thấy chẳng mấy ai am
hiểu gì rõ ràng về việc này cả)
Bây
giờ tôi lại giả dụ như nếu đã có văn bản quy định như thế thật mà thực
tế thì lại rất ít ai thực hiện thì hóa ra cả nước này phạm pháp à ? Nếu
vậy thì hầu hết chúng ta thuộc dạng những người tuy vẫn phạm pháp liên
tục nhưng không bị trừng phạt là do Công an chưa "rờ" đến thôi. Tình
trạng pháp trị như thế thì nguy hiểm qúa. Việc này liên quan đến từng
người, nên toàn dân phải bàn, toàn dân phải biết, toàn dân phải kiểm
tra. Riêng phần tôi và chồng tôi, với ý thức xây dựng của người công
dân, và ý thức về quyền công dân của mình nữa, chúng tôi quyết định ứng
xử thế này :
Nếu
công an phường 2, Đà Lạt cứ nhất định yêu cầu "khi ra khỏi nhà 24
tiếng phải xin phép Công an trước, có phép mới được đi" , trong khi
lại không một cơ quan nhà nước đủ thẩm quyền nào trả lời rằng đây đúng
là chủ trương của Nhà nước, và thực tiễn thì vẫn ở tình trạng hầu như
chẳng ai phải thi hành thủ tục này cả, thì tôi thấy chẳng có lý gì riêng
gia đình tôi lại cứ phải thực hiện, chúng tôi nhất định sẽ không thực
hiện ! Và đấy là sự bình đẳng và công bằng đương nhiên.
Chẳng
phải vì chúng tôi có điều gì cần dấu diếm, trái lại chúng tôi hoàn toàn
có thể chiều theo "thủ tục" đó cho yên chuyện (nhất là tình trạng bệnh
tật của chồng tôi đang cần nghỉ ngơi để điều trị). Nhưng nếu chấp nhận
như thế là chúng tôi đã đồng tình để cho người khác vô lý xúc phạm tư
cách công dân của mình, xúc phạm nhân phẩm mình. Luật pháp là như nhau
cho tất cả mọi người chứ sao lại cứ chiếu riêng vào gia đình tôi ? Sao
chúng tôi cứ phải chấp nhận sự bất bình đẳng ấy ?
Đi
vắng nhà tôi nghĩ cũng nên trình báo, tốt thôi, nhưng phải xin phép
mới được ra khỏi nhà một ngày thì tôi không tin có văn bản luật pháp
nào lại quá đáng như thế, làm thế để làm gì, còn để thiên hạ người ta
nhìn vào chứ !
Và
cuối cùng, để nói cho hết nhẽ thì nếu cái quy định "phải xin phép để
được vắng nhà một ngày" kia, nếu có được ghi ở một Nghị định nào đó thật
thì tôi cũng kiến nghị nên sửa đổi ngay quy định ấy đi. Vì chẳng những
nó không thể thực hiện được mà nó còn xúc phạm lịch sử đấu tranh và xây
dựng của dân tộc mình đấy ! Tôi rất đồng ý với chồng tôi khi ông ấy
thường tâm sự rằng : "Làm ngơ trước một điều luật xúc phạm đến quyền
Dân chủ của dân, chính là làm tủi hổ vong linh những anh hùng, liệt nữ,
những người đã dâng trọn đời mình, cũng chỉ để ước mong có một đất nước
vinh quang, một nhân dân có đầy đủ Tự do và Hạnh phúc, một nhân dân được
ngẩng đầu, đi lại thênh thang trên khắp giải non sông, gấm vóc của mình,
từ Bắc chí Nam, trong tư cách những người chủ thật sự của đất nước !"
Nay muốn đi vắng nhà một ngày là phải chờ Công an cho phép mới được đi
thì chỉ là cái thân tù, chứ là chủ cái nỗi gì ? Áp đặt cái "thủ tục"
quản lý kỳ lạ này là xúc phạm những giá trị thiêng liêng của "cách mạng"
và của Dân tộc, tôi nghĩ thế.
Từ
trong nhận thức, chúng tôi là những người luôn tôn trọng pháp luật.
Nhưng luật pháp nào chẳng lấy cái lý, cái tình làm căn bản ? Cái đúng
chắc phải thuận tai mọi người. Tôi vẫn hy vọng sự chân tình của chúng
tôi sẽ được lắng nghe. Chuyện của chúng tôi cũng là chuyện nhỏ, nhưng
cũng liên quan đến tất cả mọi người, nên xin các quý cơ quan, các quý vị
và bạn bè sẵn lòng cho biết ý kiến và sự chỉ bảo.
Tôi
xin chân thành cảm ơn, và mong được miễn thứ những thất thố chắc khó
tránh khỏi trong lúc mạnh dạn bộc lộ những cảm nghĩ riêng của mình.
Đà Lạt
ngày 5-2-2004.
Kính thư
Đặng
Thị Thanh Biên. (đã ký)
4E, Bùi Thị Xuân, P2, Đà Lạt
www.lmvntd.org
LÝ LUẬN
VĂN HỌC
BÌNH LUẬN
PHỎNG VẤN
VỤ ÁN LIÊN QUAN
TIỂU SỬ |
